Udar cieplny — objawy i sposoby leczenia

Lato kojarzy się z odpoczynkiem, relaksem, nabieraniem sił i zdrowia. Jednak lato, a zwłaszcza wysokie temperatury niosą ze sobą niebezpieczeństwo, w postaci udaru cieplnego. Czym jest udar cieplny, jakie są jego objawy i jak reagować, gdy wystąpi? Tego dowiesz się z poniższego wpisu.

Czym jest udar cieplny?

Udar cieplny to stan spowodowany przegrzaniem organizmu, zwykle w wyniku długotrwałej ekspozycji na wysokie temperatury lub wskutek wysiłku fizycznego połączone z odwodnieniem. Występuje głównie w miesiącach letnich i wymaga natychmiastowego leczenia. Nieleczona może szybko uszkodzić mózg, serce, nerki i mięśnie. Uszkodzenie narządów pogarsza się, im dłuższe jest opóźnienie leczenia. Zwiększa się wówczas ryzyko poważnych powikłań lub śmierci.

Udar cieplny, a wyczerpanie cieplne

Pierwszym objawem udaru cieplnego są zwykle skurcze mięśni spowodowane utratą soli. Oprócz skurczów mogą wystąpić zawroty głowy, splątanie, ból głowy, nudności i wymioty. Można zaobserwować również majaczenie, drgawki, a czasem całkowitą utratę przytomności. Poszkodowany może omdlewać i nie być w stanie wstać. Skóra jest gorąca, zaczerwieniona i sucha. Pojawia się wysoka gorączka sięgająca  40 stopni Celsjusza. Oddech jest płytki, przyspieszony, a puls stopniowo słabnie.

W ciężkim udarze cieplnym pacjent chłopiec cierpi na rozległe zniszczenie mięśni, niewydolność nerek i układu oddechowego objawiającą się obrzękiem płuc. Następuje zatrzymanie wydalania moczu, arytmia z serca, a krzepliwość krwi jest również osłabiona. W zaawansowanych stadiach udaru cieplnego można zaobserwować encefalopatię, która ostatecznie prowadzi do śpiączki. Śmierć w tych warunkach jest bardzo prawdopodobna. Z reguły umiera 25% chorych.

Powinniśmy odróżnić udar cieplny od wyczerpania cieplnego. To ostatnie spowodowane jest dużą utratą płynów z gorąca. Nie występuje pocenie, ale gorączka jest niska lub nie występuje. Objawy i ogólny obraz wyczerpania cieplnego są mniej dramatyczne. Wyczerpanie cieplne rozwija się powoli, podczas gdy udar cieplny pojawia się nagle i prawie bez ostrzeżenia.

Objawy udaru cieplnego

Objawy te można zaobserwować już przy początkach udaru cieplnego. Należy uważnie obserwować chorego i skonsultować się od razu z lekarzem.

Pierwsze objawy udaru cieplnego to:

• Silny ból głowy
• Letarg
• Uczucie wyczerpania
• Skłonność do omdlenia
• Spadek ciśnienia krwi
• Szybki, ale słaby puls
• Trudności w oddychaniu
• Obfite pocenie
• Skurcze głównie mięśni brzucha i kończyn dolnych
• Dziwne zachowanie
• Omamy
• Splątanie
• Pobudzenie
• Dezorientacja

W poważniejszych przypadkach pojawiają się następujące objawy:

• Bardzo wysoka gorączka
• Brak pocenia się z rozgrzaną, zaczerwienioną i suchą skórą
• Wymioty
• Biegunka
• Przyspieszenie oddechu
• Postępujące osłabienie tętna

Jeśli wystąpi którykolwiek z tych objawów, natychmiast należy zejść ze słońca i zwrócić się o pomoc lekarską.

Jeśli pacjent nie jest leczony na czas, obserwuje się następujące objawy:

• Zaburzenia krzepnięcia krwi
• Zawał mięśnia sercowego lub udar naczyniowy mózgu
• Niewydolność nerek i oddechowa objawiająca się zahamowaniem wydalania moczu i obrzękiem płuc
• Drgawki
• Utrata przytomności
• W skrajnych przypadkach śpiączka nawet śmierć

 

Jak leczyć udar cieplny?

Niezbędne jest obniżenie temperatury osobie po udarze cieplnym, dlatego musimy zapewnić jej dopływ powietrza i zastosować zimne okłady. Masujemy dłonie, stopy i jednocześnie umieszczając okłady z lodu na szyi, pachwinach i pod pachami. Przyspiesza to utratę ciepła z organizmu. Skutecznym sposobem leczenia udaru cieplnego jest umieszczenie osoby w zimnej wodzie.

Jeśli podejrzewasz, że ktoś ma objawy udaru cieplnego, powinieneś:

• Natychmiast przenieść pacjenta do chłodnego, przewiewnego i zacienionego miejsca lub, jeśli to możliwe, do miejsca wentylowanego.
• Ułóż pacjenta w pozycji leżącej
• Zdejmij ciężkie ubranie, aby umożliwić wentylację ciała
• Wentyluj pacjenta wszelkimi dostępnymi środkami (wentylatory, karton itp.)
• Zwilż twarz, szyję, klatkę piersiową i ogólnie jego ciało zimną lub lodowatą wodą
• Nałóż okłady chłodzące na twarz i głowę
• W tym samym czasie umieść okłady lodowe na szyi, pachwinach i pod pachami, przyspieszając w ten sposób utratę ciepła z ciała
• Stale sprawdzaj jego temperaturę ciała i kontynuuj wysiłki związane z chłodzeniem, aż temperatura jego ciała spadnie do 38 stopni Celsjusza. Leki przeciwgorączkowe (np. aspiryna i inne steroidowe leki przeciwzapalne) nie odgrywają żadnej roli w leczeniu hipertermii.
• W przypadku drgawek chroń go przed możliwym samookaleczeniem, bez narażania cokolwiek w jego ustach i podawanie mu płynów
• W przypadku wymiotów upewnij się, że drogi oddechowe pozostają otwarte, obracając go na bok
• Zadzwoń do pogotowia ratunkowego w celu transportu do szpitala i dalszego leczenia.

Udar cieplny często wymaga hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii, a wczesna interwencja zmniejsza śmiertelność. Chroń siebie i bliskich przed niekorzystnym działaniem wysokich temperatur.