Sezon na szparagi cz.1. Jakie szparagi wybrać?

Szparagi należą do majowych warzyw, a niektórzy zaliczają je do nowalijek. Ludzkość zna szparagi już od czasów starożytnych, jednak dopiero od niedawna są stosunkowo tanie i łatwo dostępne dla każdego. Kiedy przypada sezon na szparagi i jakie wybrać, w poniższym wpisie.

 

Historia szparagów

Historia szparagów zaczyna się od starożytnego Egiptu, gdyż to właśnie ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnego pochodzą te smaczne byliny. Od dawna pochodziły one za warzywo luksusowe dostępne jedynie wysoko urodzonym. Wielkimi smakoszami szparagów byli m.in. cesarze rzymscy. To dzięki nim zjadano nie tylko dzikie odmiany szparagów, ale zaczęto uprawiać te smaczne pędy. Rzymianie nauczyli się również przechowywać szparagi, tak by służyły dłużej, niż jedynie w krótkim sezonie. Odkryli oni, że szparagi dobrze przechowują się w zimnie, dlatego tuż po zbiorach przewożono je w zaśnieżone obszary Alp.

Po upadku Cesarstwa Rzymskiego szparagi zniknęły z europejskich stołów, by pojawić się ponownie dopiero w XVI wieku na francuskim dworze królewskim. Ich wielkim propagatorem był król Ludwik XIV, od którego moda na szparagi przeniosła się na inne europejskie dwory. Do Polski szparagi trafiły początkowo na dwór króla Stanisława Augusta. Od tamtych czasów szparagi rozpowszechniły się na tyle, że królują na stołach każdego, kto ma ochotę przygotowywać te warzywa. Dzisiaj szparagi uprawia się na całym świecie. Najwięcej upraw znajduje się w Europie, nieco mniej w Ameryce Północnej.

Białe, czy zielone?

Szparagi są częścią byliny z rodziny liliowatych (łac. Asparagus officinalis), czyli szparag lekarski. Jest to bylina wieloletnia, rosnącą pod ziemią. Na świecie hoduje się co najmniej kilkanaście różnych odmian szparagów, które różnią się między sobą głównie grubością pędów.

Czym różnią się między sobą szparagi białe od zielonych? Głównie, sposobem uprawy. Białe szparagi rosną pod ziemią, a kiedy przebijają się przez powierzchnię i dociera do nich światło słoneczne, następuje w nich produkcja antocyjanów i zmienia się ich barwa z białej na różową. Następnie pod wpływem chlorofilu ich barwa zmienia się poprzez fioletową do zielonej. Oczywiście są też odmiany, które stają się od razu zielone.

Szparagi poza kolorem różnią się między sobą grubością. Powinny mieć one grubość nie mniejszą niż 1 cm białe i 8 mm zielone. Im są grubsze, tym ich klasa jest wyższa. Ponadto zielone szparagi nie wymagają obierania, natomiast białe należy zawsze obierać. Także sposób ich przygotowania jest różny i zależy od koloru, rodzaju i grubości. Podczas gdy zielone szparagi potrzebują zaledwie kilku minut gotowania, to białe mogą potrzebować nawet 12 minut.

Szparagi mają delikatny i subtelny smak, jednak i tutaj są różnice. Zielone szparagi są bardziej aromatyczne, a ich smak jest bardziej wyrazisty. Wydobycie z nich smaku zależy od sposobu przygotowania. Najbardziej intensywny smak należy do szparagów krótko gotowanych i posypanych jedynie solą lub ziołami, ewentualnie skropionych cytryną.

Kiedy przypada sezon na szparagi?

Sezon na szparagi zaczyna się wraz z wiosną, dlatego jest ruchomy. Gdy jest bardzo ciepło, szparagi mogą pojawić się już w połowie kwietnia, chociaż w Polsce należy spodziewać się ich najwcześniej pod koniec kwietnia. Na ogół sezon na szparagi w Polsce trwa od początku maja do końca czerwca. Poza sezonem można dostać szparagi w formie zakonserwowanej, całe lub krojone. Zachodnia Polska jest uważana za zagłębie szparagowe, gdyż tam uprawia się ich najwięcej.

Ceny szparagów nie są zaporowe, jednak niekiedy wciąż wysokie. Zwłaszcza młode, wiosenne szparagi oraz grubsze o średnicy powyżej 1,5 cm. Osiągają wysokie ceny.

Wartość odżywcza szparagów

Szparagi nalezą do warzyw niskokalorycznych i lekkostrawnych. 100 g szparagów to tylko 12 kcal, a to za sprawą zawartej w szparagach wody. Od starożytności znane są również zdrowotne właściwości szparagów. Były one świetnym środkiem moczopędnym i przeczyszczającym, a także zwiększającym krzepliwość krwi i zapobiegającym pękaniu drobnych naczyń włosowatych. Zawierają sporo potasu, fosforu i żelaza oraz witaminy A, B, K i C. Zalecane są dla osób na diecie niskosodowej. Poza tym szparagi były zaliczane do afrodyzjaków. Jednak w tej kwestii nauka milczy, więc możemy zgodzić się ze starożytnymi lub nie.

 

Jak wybrać odpowiednie szparagi?

Kupując szparagi, musimy zwrócić baczną uwagę na ich kondycję. Powinny być one jędrne, sprężyste o zamkniętych główkach. To gwarancja ich świeżości. Białe szparagi nie powinny być również zbyt cienkie, gdyż takie uważane są za szparagowy odpad. Końcówki szparagów powinny być wilgotne, a po ściśnięciu powinien z nich wypływać sok. Także skrzypiące pędy szparagów świadczą o ich świeżości. Nie kupuj szparagów miękkich, o zwiędniętych lub rozwiniętych główkach.

Mam nadzieję, że uzbrojone w wiedzę wybierzecie w sklepie lub na targu piękne, świeże szparagi, z których da się przygotować niejedno danie. A w następnym wpisie o przechowywaniu i wykorzystaniu szparagów oraz o sposobach ich konserwacji.