Soda oczyszczona – wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Soda oczyszczona to popularny środek wykorzystywany głównie w kuchni oraz w kosmetyce. Jednak jej zastosowanie jest dużo szersze, a właściwości nie do końca doceniane. Czy wiecie, że soda oczyszczona to również środek leczniczy? Czy znacie jej szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, a nawet jako element domowych eksperymentów naukowych? Jeżeli chcecie poznać bliżej ten niepozorny, biały proszek, to czytajcie dalej.

Czym jest soda oczyszczona?

Soda oczyszczona to krystaliczny, biały proszek, znany pod chemiczną nazwą wodorowęglan sodu, o wzorze NaHCO3. Jest związkiem zasadowym o alkalicznym odczynie. Naturalnie występuje w złożach mineralnych i w osadach wód słodkich i gruntowych.

Jak otrzymujemy sodę oczyszczoną?

Sodę możemy otrzymać na co najmniej dwa sposoby. Pierwszy sposób to otrzymanie wodorowęglanu sodu jako produktu pośredniego w reakcji syntezy węglanu sodu. Metoda ta została opracowana w latach 60 XX wieku przez chemika Ernesta Solvay. Proces Solvaya opiera się na reakcji pomiędzy solanką nasyconą amoniakiem a dwutlenkiem węgla:

                        NaCl + H2O + NH3 + CO2 → NaHCO3 + NH4Cl

Wynikiem reakcji jest zawiesina roztworu chlorku amonu i sody oczyszczonej w postaci proszku, który poddaje się dalszej obróbce, by otrzymać produkt o wysokiej czystości.

Drugim sposobem otrzymywania sody oczyszczonej jest pozyskiwanie jej ze złóż trony. Minerał ten składa się głównie z sody śnieżnej, czyli z dwuwęglanu trójsodowego i węglanu sodu. Po podgrzaniu sody śnieżnej otrzymamy węglan sodu. Jednak zanim trafi on do sprzedaży, rozpuszcza się go w wodzie, a płyn nasycany jest dwutlenkiem węgla, w wyniku czego wytrącają się kryształki dwuwęglanu trójsodowego, które są płukane i suszone. Dopiero wówczas mogą trafić do sprzedaży pod nazwą soda oczyszczona.

Właściwości sody oczyszczonej

Soda odznacza się szerokimi właściwościami, które wykorzystujemy w kuchni, do pielęgnowania urody, zdrowia, a także do utrzymania porządku.

Właściwości spulchniające

Jedną z najbardziej wykorzystywaną właściwością sody są jej właściwości spulchniające. Spulchnianie ciasta z zastosowaniem wodorowęglanu sodu zachodzi dzięki wydzielaniu się dwutlenku węgla, które możemy zainicjować poprzez dodanie kwasu, pełniącego funkcję katalizatora reakcji. Może to być kwas cytrynowy, ale też kwaśnego mleka, maślanki, kefiru lub jogurtu, które zawierają kwas mlekowy.

Właściwości czyszczące

Soda oczyszczona jest środkiem skutecznie usuwającym zabrudzenia. Poza tym neutralizuje kwasy, pochłania zapachy oraz działa lekko żrąco.

Właściwości dezynfekujące

Od wielu lat trwają też badania nad jej właściwościami antyseptycznymi. Pokazały one, że wodorowęglan sodu (już w stężeniu 1%) z powodzeniem hamuje rozwój bakterii (Escherichia coli, Lactobacillus plantarum, Staphylococcus aureus i Pseudomonas aeruginosa) i drożdży hodowanych na stałym podłożu agarowym.

Lecznicze działanie sody oczyszczonej

Soda oczyszczona w medycynie cieszy się popularnością od ponad 150 lat. Jej działanie jest szybkie, a przy tym stosunkowo bezpieczne. Preparaty z wodorowęglanem sodu są zdecydowanie skuteczniejsze niż te, które go nie zawierają.  

Łagodzenie zgagi i niestrawności

W leczeniu zgagi oraz niestrawności wykorzystuje się właściwość sody do zobojętniania kwasów. Neutralizując kwasy żołądkowe, przyczynia się do wyrównania równowagi kwasowo-zasadowej i przynosi chwilową ulgę. Wystarczy przygotować roztwór z 1 łyżeczki sody, rozpuszczonej w połowie szklanki wody. Nie jest to sposób na długotrwałe leczenie, ale jako pomoc doraźna wystarczy. Trzeba tylko pamiętać, by nie zażywać sody przy pełnym żołądku, a ni wówczas gdy przyjmujemy leki nasercowe.

Dbanie o zdrowie zębów i jamy ustnej

Dzięki swoim właściwościom soda neutralizuje także kwasy znajdujące się w ślinie, co pozwala zadbać o stan zębów i higienę jamy ustnej. Sodę oczyszczoną do płukania jamy ustnej należy stosować w formie płukanki. Już 1 łyżeczka sody na szklankę ciepłej wody pozwoli pozbyć się nieświeżego zapachu z ust, leczyć afty w jamie ustnej czy zajady. Niektórzy stosują sodę do wybielania zębów, jednak stomatolodzy nie polecają tej metody z powodu niekorzystnych skutków dla szkliwa.

Soda oczyszczona pomaga też przy opryszczce, gdyż łagodzi stany zapalne i przyspiesza zasuszanie surowiczych pęcherzy. W tym celu trzeba  sodę zmieszać z kilkoma kroplami letniej wody, do uzyskania konsystencji papki. Uzyskaną mieszaniną smarujemy miejsca dotknięte opryszczką, nawet kilkanaście razy w ciągu dnia.

Soda oczyszczona przy przeziębieniu

W medycynie alternatywnej stosuje się sodę oczyszczoną na ból gardła, czy katar. Zwykle w postaci płukanek, takich samych jak przy higienie jamy ustnej oraz jako krople do nosa. Chcąc uzyskać krople do nosa, wystarczy zmieszać ¼ łyżeczki sody z 1 łyżką stołową ciepłej wody. I wkrapiać kroplomierzem, dostępnym w aptece. Gdy chcemy otrzymać roztwór do inhalacji, wystarczy zmieszać 1 łyżkę sody z 1 litrem wrzącej wody i  inhalować się około 10 minut.

Soda oczyszczona na podrażnienia skórne i użądlenia

Sodę oczyszczoną w roztworze ¼ szklanki sody oczyszczonej i pół szklanki mąki kukurydzianej na wannę letniej wody stosuje się w celu łagodzenia oparzeń słonecznych. W takim roztworze zanurzamy się i pozostajemy, tak długo, jak długo uda nam się wytrzymać.

Sodę oczyszczoną możemy zastosować również w przypadku pieluszkowego zapalenia skóry. Soda powinna zostać rozpuszczona w ciepłej wodzie i tak przygotowany roztwór stosować do przemywań podrażnionej skóry.

Soda oczyszczona jest również  stosowana do łagodzenia ukąszeń owadów. Stosuje się ją w postaci pasty, którą smaruje się miejsca ugryzień. Działa też odtruwająco w przypadku zatruć związkami chemicznymi lub środkami farmaceutycznymi. 

Zastosowanie sody oczyszczonej

Soda oczyszczona ma wiele twarzy i nie tylko kulinarne lub lecznicze zastosowanie. To naprawdę środek wielozadaniowy, idealny do sporządzania domowych środków czystości i kosmetyków. Jej zaletą jest to, że jest całkowicie biodegradowalna i uznawana za substancję bezpieczną.

W przemyśle wykorzystuje się sodę do produkcji:

• leków, w tym preparatów zobojętniających kwas żołądkowy;
• kosmetyków (płynów do płukania jamy ustnej, pasty do zębów, preparatów do czyszczenia protez zębowych, soli do kąpieli, dezodorantów);
• pochłaniaczy zapachów i wilgoci;
• środków zmiękczających wodę;
• gaśnic pianowych.

Domowe zastosowanie sody

Dzięki swoim właściwościom fizycznym i chemicznym soda oczyszczona ma bardzo szerokie zastosowanie w warunkach domowych.

W kuchni

Wykorzystuje się ją w kuchni nie tylko do spulchniania ciasta. Jest też składnikiem proszku do pieczenia, napojów musujących w proszku, tabletek musujących oraz dodatkiem do żywności regulującym kwasowość potraw. Soda w kuchni zastępuje proszek do pieczenia, tylko trzeba jej dodać niemal dwukrotnie więcej. Przydatna jest też podczas gotowania. Pomaga zneutralizować nieprzyjemne zapachy gotowanego kalafiora, zapachy po sprawianiu ryb, czy też przyspieszyć gotowanie nasion strączkowych. Soda zapobiegnie też pękaniu polewy na cieście, gdy dodamy jej szczyptę podczas jej przygotowywania. Z kolei dodanie 1 łyżeczki sody do suchych składników ciasta, pozwoli nadać mu ciemniejszą barwę. A gdy przesadziliśmy z kwaśnym dodatkiem do potraw, to właśnie soda pomoże usunąć ten nadmiar.

Do sprzątania

Soda oczyszczona doskonale sprawdza się jako środek czyszczący. Można ją używać w formie pasty zmieszanej z wodą lub dodatkowo z płatkami mydlanymi. Jej krystaliczna struktura pozwala na łagodne ścieranie, które dodatkowo wspomaga usuwanie brudu, czy spalenizny bez zarysowań delikatnych powierzchni. Może posłużyć do usuwania tłustych plam, gdyż reagując z kwasami tłuszczowymi zawartymi w brudzie, tworzy łatwo rozpuszczalne sole, które niekiedy wystarczy spłukać z czyszczonej powierzchni.

Soda jest też środkiem odkażającym, usuwającym bakterie i grzyby z czyszczonych powierzchni. Dlatego sprawdzi się w łazience, toalecie i kuchni. Neutralizuje nieprzyjemne zapachy i pochłania zapachy z lodówki. Można jej użyć do czyszczenia srebra, jako środek wybielający do tkanin, zmiękczania wody i usuwania osadów z twardej wody,

W przydomowym ogródku

Soda oczyszczona przyda się również w ogrodzie, jako naturalny pestycyd. Zabija ślimaki, odstrasza króliki, ale także odżywia rośliny. Nie należy stosować jej do roślin kwasolubnych jak np. cytrusy.

Kosmetyczne zastosowanie sody oczyszczonej

Soda oczyszczona ma również szerokie zastosowanie w pielęgnowaniu urody. Pasta wykonana z sody z żelem do mycia twarzy lub z oliwą posłuży jako łagodny peeling, pozwalający wygładzić skórę na łokciach i piętach.

Sucha soda zmieszana z talkiem posłuży jako domowy antyperspirant, który można używać nawet zaraz po depilacji.

Sodę oczyszczoną w postaci pasty można też wykorzystać do wybielania zębów, chociaż stomatolodzy odradzają tę metodę.

A w jaki sposób wy wykorzystujecie sodę oczyszczoną? Czy macie swoje sprawdzone sposoby jej użycia? A może przepisy na domowe kosmetyki? Podzielcie się nimi w komentarzu.